Köpeklerin ZekasıÇoğu kişi zekanın düşünme yeteneği ile alakalı bir özellik olduğunu düşünür. Bazıları daha da ileri giderek zekanın problem çözme yeteneği olarak görür. Çoğunluk ise zeki köpeğin komutları en iyi şekilde yerine getiren köpek olduğu konusunda hem fikidir. Onlar için zeka eğitilebilirliktir.
1950'lerde genetik ve köpek davranışı üzerine yapılan bir araştırmada Dr.John Scott ve John Fuller Beagle, Cocker Spaniel, Basenji, Shetland Çoban Köpeği ve Fox Terrierle gereken iki soru var.
"NİÇİN" ve "NASIL" BİR KÖPEK İSTİYORUZ?
Keşke bir köpeğin sahibinin yanında olma nedenlerinden emin olduğu kadar biz de niçin bir köpek istediğimizden emin olabilsek. Genellikle içimizde daha çok sezgisel nedenler vardır. Samimi olduğu sürece bunların en haklı nedenlerin başında geldiğine inanıyorum. Köpeğini belli bir görevi yürütmesi ya da sadık bir arkadaşa sahip olmak için isteyenlerin de doğru köpek sahibi olabileceğini var sayabiliriz.Gerçekte hayatımızı bir köpekle paylaşmaya karar verdiğimizde onla sağlıklı bir ilişki kurmanın yolu şu iki soruyu cevaplamaktan geçiyor bana göre. Bir köpeği "niçin" ve "nasıl" istiyoruz ? Niçin istediğimize dair soruların cevapları ikincisine göre daha net doğal olarak. Bir bekçi ya da av köpeği gereksinimlerden sadece ikisi. Daha derine inelim. Bir bekçi köpeği istiyorsunuz; ama daha çok saldırganlık göstermeden yabancıyı havlayarak haber vermesi yeterli sizin için. Bir Doberman ya da Rottweiler değil belki; ama dükkanda arkada çalışırken gelen müşteriyi kovalamdan sadece havlayarak haber verecek bir Pomeranian bu göreve gönülden talip olabilir. Ya av köpekleri? Sizce Cocker Spaniel ile İngiliz Pointer aynı avın köpekleri mi? Pek avcılıktan anlamam; ama kulüplerine göre ırk özellikleri tam örtüşmüyor. Çocuklarınıza oyun arkadaşı olarak Minyatür Pinscher yerine Standart Schanzuer'a ne dersiniz?Gelelim "nasıl" sorusuna. Köpekleri istediğimiz zaman düğmesine basıp kapatarak ayak altından kaldırabileceğimiz bir çeşit eşya olarak mı görüyoruz yoksa asla büyümeyecek üç yaşında bir çocuğumuz olduğunun en başından itibaren farkında mıyız? Ailemizin bu yeni dostunun onun yaşamı boyunca davranışlarını etkileyecek zorlu geçecek bir eğitim ve olgunlaşma dönemi olduğunu, yaşamının son gününe kadar sürecek düzenli veteriner seyahatlarına ihtiyaç duyduğunu, gerek halınızın üzerinde gerekse henüz üzerindeyken düzenli tüy bakımının göreviniz olacağını şimdiden kendinize anlatmanız gerekiyor. Bu konuda kendinizin yanı sıra ev ahalisinin de işbirliğine gereksiniminiz var. Diğer bir önemli konu ise her ay kira, elektrik/su faturalarının yanı sıra onun mama ve olası diğer masrafları için de bütçe ayırmanız gerekmesi. Özellikle bunu hiç de hafife almayın. Oğlunuzun okul gezisi ile köpeğinizin sağlık sorunu arasında karar vermeniz bazen güç olabilir. Bu liste daha bilinçli bir incelemeyle daha da uzatılabilir.Bu soruyu en sağlıklı biçimde cevaplamanın yolu gerçekçi davranmaktan geçiyor. Öncelikle yaşam tarzınız almayı planladığınız köpeğe uygun mu? Kaç kişi bir Dalmaçyalı ya da Irlanda Setteri sahibi olacak kadar hareketli bir yaşam sürüyor ya da hangimizin ev düzeni olarak dudaklarının iki yanından sevenlerinin gözünde sıra sıra inciler sarkan bir mastifle yaşamaya elverişli ? Ya kişiliğimiz ve bir köpekle daha önceki tecrübemiz ? Bizim için doğal olarak itaatkar bir ırk mı daha uygun yoksa inatçı bir terrierden veya Chow chow 'dan harika bir dost çıkaracak kadar tecrübeli miyiz?Bir köpekle yaşamaya karar verdiğimizde yaşamı tamamiyle bize bağlı bir canlı ile bir birlikteliğin sorumluluklarının bilincinde olmamız gerekiyor. Öyle bir canlı ki hayatındaki tek lüksün sadece bizim yanımızda olduğu bir hayat sürüyor. Bunu ne demek olduğunun bilincinde değilseniz köpek yerine karşılığında size sonsuz bir sevgi ve sadakatla bağlanmayacak cansız bir şeye sahip olun. Köpekler tüm bunlardan çok daha fazlasını hakkediyor.
Yavru Seçerken Nelere Dikkat Edilmelidir?
Yavruluktan erişkinliğe her büyüyen köpek yaşına uygun bakıma gereksinim duyar. Yavru köpeklerde görülen hastalıklar çok yaygın olmasa da hala birer risktir. Pek çoğu doğru tedaviyle bertaraf edilirken bazıları operasyon vs gerektirir.
Yavrunun Seçimi
Yavruyu seçerken anne ve babasının sağlıklı ve yavrularına geçerecek genetik hastalıklardan uzak olduklarından emin olunmalıdır. Aklınızda belirli bir ırk var ise o ırka has genetik hastalıklar hakkında bilgi sahibi olmanızda fayda vardır.
Yavruyu çok erken yaşta aldıysanız bazı hastalıklara yakalanıp yakalanmayacağını doğal olarak anlayamayabilirsiniz; fakat, örneğin, kuyruğu kesilen bir ırk ise kesilmemesine karar vermek size kalmış bir şeydir.
Canlı, aktif ve sağlıklı görünen bir yavruyu seçmeye çalışın. Çeneleri doğru kapanan, karnı parazit belirtisi olacağından şişkin olmayan ya da başka bir anormallik belirtisi göstermeyen bir yavru olmalıdır.
Yavruyu aldığınız andan itibaren sigortalanmış olacak olursa işler yolunda gitmediğinde bundan faydalanabilirsiniz. Yavruyu aldıktan bir kaç gün sonra veteriner hekiminize göstermenizde fayda vardır. Böylece tavşan dudak, yarıkdamak ve hernais gibi problemler ile boşaltım sistemindeki olası bir anormallik önceden farkedilebilir. Kalp, iskelet, körlük ya da sağırlık gibi bazı problemler ise sadece yavru daha hareketlendiğinde tespit edilir.
Eve Geliş
Yavru eve geldiğinde bir süre üreticisinde beslendiği mama ile beslenmeye devam etmesinde fayda vardır. İlk bir kaç günden sonra onu başka bir mama ile beslemek isterseniz günde üç ya da dört öğün halinde sindirilebilirliği yüksek bir yavru maması ile besleyin.
Köpekler ani besinsel değişikliklerden etkilenebileceklerinden yeni ve eski mamayı bir kaç gün karıştırarak verirseniz sindirim problemlerini önleyebilirsiniz.
Mama aniden değiştirilecek olursa çoğu köpek ishal olacağından, bu da yavru köpeklerde ani su kaybına neden olabilir. İshal başladığında veteriner hekimin de tavsiyesiyle tavuk ya da kuzu - pirinç formüllü bir mamaya geçmekte fayda vardır.
Köpeğin boyutuna bağlı olarak genellikle altı-dokuz aya geldiğinde "junior" mamalara geçilmesi ve öğünlerin günde ikiye düşürülmesi gereklidir. Irkın boyutuna ve mamanın markasına göre erişkin köpek mamasıyla besleme yapılmaya ve günde tek öğüne düşürmeye yavru 12-18 aylık oluncaya kadar geçilmemelidir.
Zinde Tutmak
Dışarda egzersiz fırsatı hastalık kapabileceğinden yavrunun tüm aşıları tamamlanmadan sağlanmamalıdır. Bu hastalıkların ana belirtileri kusma, ishal ve halsizlikdir ve acil veteriner hekim müdahalesi gerektirir.
Şiddetli gastro-intestinal sorunlara yol açan bir diğer durum ise bağırsak parazitleridir. Unutulmamalıdır ki her yavru annelerinden aldıkları bu parazitlerle doğar ve kesinlikle müdahele gerektirir. Anormal bağırsak hareketleri bağırsakların birbirinin içine geçmesi anlamına gelen intussusception 'a neden olabilir. Bu durum hayati tehlike taşır ve cerrahi müdahele gerektirir. Belirtisi kronik ishal, kusma ve kendinden geçmedir. Bazı vakalarda birbirine geçen bağırsak bölümleri dışardan ağrılı şişlikler olarak dışardan hissedilebilir. Acil veteriner hekim müdahalesi şarttır.
Ani kusma, ishal ve kendinen geçme yavru yabancı bir cisim yuttuğu zamanlarda da gerçekleşebilir. Çoğu durumda bu cisimler (oyuncak parçaları, taş ve tahta parçaları vs) cerrahi mücadele ile çıkarılır. Yavru köpeğin küçük ve yutulabilecek cisimler yerine kendisi için alınmış iri kemirme oyuncaklarıyla vs oynamasına teşvik edilmelidir. Bu oyuncaklar parçalanacak oldursa hemen atılıp yerine yenisi alınmalıdır.
Eğitimin bir parçası olarak yavrulara kendi oyuncakları ile oynarken ev eşyalarını rahat bırakmaları öğretilmelidir. Yavrular ilk aylarda erişkin olduklarından çok daha fazla şey öğrendiklerinden tuvaleti, otur, gel gibi komutlar erken aylarda öğretilmeye başlanmalıdır. Bu komutlar oyun içinde yavru sıkılmadan ve gereksiz ceza ile cesareti kırılmadan sabırla yapılmalıdır.
Kaza Geliyorum Demez
İyi bir eğitim riski azaltsa da yavrular inanılmaz derecede kazalara neden olmaya eğilimlidir. Meraktan yememeleri ve çiğnememeleri gereken şeyleri keşfetmeye kalkmalarının yanı sıra merdivenler, pencere ya da arabadan da düşebilirler. İyi eğitimin bir parçası olarak köpeğin çevresinde ona zarar verebilecek zehirli vs hiç bir şeyin olmamasına ve üzerine devirip, içinde kapalı kalacağı bir ortamda olmaması önemlidir.
Kaza durumunda yavru incinmemiş görünmesine rağmen veteriner hekiminize bir göstermenizde fayda vardır.
Genç Yavru
Yavru büyümeye başladığında nadir de olsa doğuştan kaynaklanan hastalıklar kendini belli edebilir. Dikkat etmeniz gereken belirtiler kusma, ishal, aşırı su içimi, idrar tutamama, halsizlik ve kendinden geçmedir.
Aşırı su içme sistit nedenli olabilmesine rağmen böbrek hastalığı başlangıcına da işaret edebilir. İdrar tutamama da aşırı su içimine neden olabilir. Bu, idrar yollarındaki ectopik ureter gibi bir durumdan kaynaklanabilir. Genellikle cerrahi müdaheleye iyi yanıt vermektedir.
Kronik ishal, besin hiperaktivitesi ya da alerjiler veya enzim eksikliğinden kaynaklanabilir. Allerjiler için özel formüle edilmiş mamalar allerji ve hiperaktivitenin önüne geçebilirken enzim eksikliği düzenli tedavi gerektirebilir.
Ösefagel duvarının yiyecekleri yutulması için aşağı itmemesi anlamına gelen megaoesophagus gibi ösafagus anormallikleri sık sık kusmaya neden olabilir. Pilorik spazmlar ya da stenosiz, normal yiyecek hareketini kısıtlayan miğde tabanındaki kasdaki anormallikten kaynaklanabilir.
Kalp Problemleri
Kalp problemleri kusmaya neden olurken yavrularda da gözlenebilir. Kalp kapakçıklarında olabilecek bir problem yavruların halisizleşmesine neden olur. Bu durumlarda hayat boyu tedavi ve kontrol gerekebilir.
--------
Büyüme ve gelişme döneminde yavrularda görülebiecek diğer hastalıklar ise özellikle çene ve kasıklarda çıkabilecek akme denen sivilcemsi çıkıntılardır. Genellikle antibiyotik tedavisi ve antiseptik banyolarla akmelerden kurtulunabilinir. Tıpkı genç insanlarda olduğu gibi köpek yavruları da bu yaşlarda sivilce vs çıkarmaya meyillidir.
Genç köpeklerde bazı iskelet problemleri de nüksedebilir. OCD (anormal kıkırdak ve kemik gelişimi) ile kalça çıkığı nedeniyle gerçekleşen topallama ana belirtidir. Bu hastalıkların gelişme şansı kalıtsal olsa da şiddeti beslenme, büyüme hızının kontrolü ve bazı ırkların egzersizinde sınırlama getirerek kontrol altına alınabilir. Bu hastalıklardan etkilenen köpekler genellikle çok hızlı büyütülmüş, şişman ve kontrolsüz ve aşırı egzersiz yaptırılmıştır. Cerrahi müdahale gerekebilir.
Allerjik deri problemleri geliştirme riski de ayrıca kalıtsal olabilir. Ayrıca pire gibi çevresel faktörler de büyük rol oynar. Diğer belirtiler döküntülü, kızarık ve şiddetli kaşıntı deridir. Bu köpeklerin bazılarının dietleri değiştirilerek durumlarının düzelmesi sağlanırken ne yazık ki bazıları ömür boyu tedavi görmesi gerekir.
Erkek köpeklerde testislerin en geç dokuz ay içinde torbalarına düşmüş olması gerekir. Bu yaşa kadar torbaya düşmediyse muhtemelen vücut içinde kalmış demektir. İçerde kalan testis kanser riskini arttıracağından alınması gerekir.
Yavru köpeklerin mükemmel bir şekilde sağlıklı olmalarını umsak da kalıtsal ve sonradan edinilen bazı hastalıklara yakalanabilecekleri gerçeğini bilmek zorundayız.
Belirtilerin bilinmesi hastalıkların iyileşmesinde büyük önem taşır.
Yavru İçin Rutin Sağlık Kontrolü
Parazit Tedavisi: Altı aylık oluncaya kadar en az ayda bir. Daha sonra yılda dört defa. Veteriner hekiminizin tavsiye edeceği etkili bir ilaç kullanın.
Aşılar: Distemper, hepatitis, parvovirus, parainfluenza virüsü ve leptospirozize karşı aşılar yapıldıktan sonra yeterli bağışıklığın oluşması için diğer köpeklerle bir araya getirmeden önce 7-14 gün bekleyin.
Pire: Veteriner hekiminizden etkili bir ilaç alarak düzenli olarak yavruyu ve evinizi ilaçlayın.
Kulak miteları: Çoğu yavrunun kulağında kaşıntı ve kahverengi mumsu bir akıntıya neden olan mitelar bulunur. Veteriner hekiminizin tavsiye ettiği etkili bişr ürün kullanın.
Karşınızda birbirine benzeyen yavrularla dolu bir batım var ve siz hangisinin sizin için en uygun yavru olduğunu karar vermekte zorlanıyorsunuz.
Aşağıdaki kişilik testini deneyin.
Yavruların tepkilerine en çok uyan harfleri kayıt edin. En ideali, yavruların dikkatlerinin en az dağılacağı bir ortamda kardeşlerinden uzakta test edilmeleridir.
Yavruyu bir kaç metre uzağınıza koyarak yanınıza çağırın.
Kuyruk havada hevesle geldi, atlayıp elinizi ısırmaya başladı...............................A
Kuyruk havada hevesle geldi, pati atıp ellerinizi yaladı.........................................B
Kuyruk havada hevesle geldi..............................................................................C
Kuyruk aşağıda geldi.........................................................................................D
Kuyruk aşağıda çekinerek geldi..........................................................................E
Hiç gelmedi.......................................................................................................F
Yavrunun sizi gördüğünde emin, sözel olarak onu cesaretlendirerek kalkıp ondan uzaklaşın.
Kuyruk havada hevesle geldi, ayak altına dolaştı ve ısırmaya başladı....................A
Kuyruk havada hevesle geldi, ayak altına dolandı.................................................B
Kuyruk havada geldi...........................................................................................C
Kuyruk aşağıda geldi..........................................................................................D
Kuyruk aşağıda çekinerek geldi...........................................................................E
Hiç takip etmedi, başka yöne gitti........................................................................F
Yavruyu kibarca sırt üstü yuvarlayın ve 30 saniye öyle tutun.
Şiddetle mücadele etti, ısırmaya çalıştı................................................................A
Şiddetle mücadele etti.........................................................................................B
Önce mücadele etti, sakinleşip göz kontağını korudu...........................................C
Birazcık mücadele edip sakinleşti........................................................................D
Kuyruğu bacaklarının arasında hiç mücadele etmedi.............................................E
Hiç mücadele etmedi, göz kontağından kaçındı....................................................F
Yavruyu size 45°açıyla oturtun. Onu okşayıp yüzünüzü yaklaştırın.
Atlayıp pati attı, hırlayıp ısırmaya çalıştı.............................................................A
Atlayıp pati attı, yaladı........................................................................................B
Size sokulup yalamaya çalıştı..............................................................................C
Sessizce oturup, okşamaları kabul etti, elinizi yaladı..............................................D
Sırt üstü devrilip göz kontağından kaçındı...........................................................E
Kalktı gitti ya da uzak durdu.................................................................................F
Yavrunun dikkatini buruşturulmuş bir kağıt topla çekin. Size bakıyorken kağıt topu birkaç metre ileri fırlatın. Yavru peşinden gidince bir kaç metre geri gidip yanınıza çağırın.
Nesneyi takip etti, onu yerden aldı........................................................................A
Nesneyi takip etti, üzerinde durdu; ama geri getirmedi............................................B
Nesneyi takip etti, alıp geri getirdi.........................................................................C
Nesneyi takip etti, onsuz size geri döndü...............................................................D
Takip etmeye başladı, ilgisini kaybetti....................................................................E
Hiç takip etmedi...................................................................................................F
Yavruyu odanın ortasına koyun ve sert bir ses çıkarın. Büyük metal bir kaşık ile tencere işe yarayabilir.
Sesin yerini tespit etti, havladı, ona doğru yürüdü...................................................A
Sesin yerini tespit etti, ona doğru yürüdü................................................................B
Sesin yerini tespit etti, merak gösterdi, o yöne baktı................................................C
Sesin yerini tespit etti.............................................................................................D
Korkup geri çekildi, saklandı..................................................................................E
Sesi duymazdan geldi, hiç merak göstermedi...........................................................F
Kapalı bir şemsiye inceleyebilmesi için yavrunun yüzüne doğru dik tutun.
Hiç şaşırmadı, kuyruk havada ona doğru yürüdü, (ısırmaya çalışabilir)....................A
Biraz şaşırdı, kuyruk havada ona doğru yürüdü, (ısırmaya çalışabilir)......................B
Biraz şaşırdı, incelemek için ona doğru yürüdü........................................................C
Biraz şaşırdı, meraklı göründü; ama hareket etmedi.................................................D
Şaşırdı, kendini toplayamayıp kuyruk aşağıda uzaklaştı..........................................E
Görmezden geldi, hiç merak göstermedi..................................................................F
Bir havluya ip bağlayıp yerde yavrunun önünde sağdan sola sürüyün.
Baktı, saldırdı ve ısırdı...........................................................................................A
Baktı, kuyruk havada üzerine atladı..........................................................................B
Merakla incelemek için harekete geçti.......................................................................C
Baktı, kuyruk aşağıda ilerlemedi...............................................................................D
Kaçıp saklandı........................................................................................................E
Görmeden geldi, hiç mreak göstermedi.....................................................................F
Yavruyu karnının altından dengeleyerek yerden ayaklarını kesin ve 30 saniye öyle tutun.
Şiddetle mücadele etti, ısırmaya çalıştı....................................................................A
Mücadele etti..........................................................................................................B
Mücadele etmedi, kuyruk sallayarak sakince durdu...................................................C
Mücadeke etmedi, kuyruk aşağıda sakince durdu.....................................................D
Mücadele etmedi, kuyruk bacaklarının arasında sakince durdu..................................E
Mücadele etmedi, arka bacakları ve kuyruğu kasılmış vaziyette donup kaldı...............F
Değerlendirme
Çoğunlukla A ise
Çok özel bir eğitim gerektiren saldırgan eğilimleri olan dominant bir yavru.
Çoğunlukla B ise
Isırmaya provoke edilebilecek dominant ve kendine güvenen bir yavru. Tecrübeli bir eğitmenle bu tür bir yavru iyi bir iş köpeği olabilir. Kolay bir aile köpeği olmasını beklemeyin.
Çoğunlukla C ise
Muhtemelen ilk defa köpek sahibi olacak bir aile için fazla aktif ve dışa dönük bir yavru
Çoğunlukla D ise
Rekabet ortamında şampiyon olmaktansa bir aile ortamında dengeli ve güvenilir bir köpek olmaya daha fazla yatkın bir yavru.
Çoğunllukla E ise
Belki de çocuksuz yaşlı bir ailenin yanında daha sakin bir ev için daha uygun olabilecek kendine güveni nispeten daha düşük bir yavru
Çoğunlukla F ise
İnsanlara ilgi göstermeyen çok fazla bağımsız bir yavru. Bu genellikle ırkla (spitz ırkları ve tazılar gibi) ilgili bir durumdur. Bu yavru insanlara karşı fazla duygularını belli eden bir köpeğe dönüşmeyecektir.
İyi Bir Eğitmen Nasıl Seçilir?
Piyasada profesyonel köpek eğitmeniliğiyle ilgilenen pek çok insan olduğundan kimin gerçekten bu niteliği taşıdığına karar vermek güç bir iştir. Profesyonel bir köpek eğitmeni seçmede karar vermenize yardımcı olmak için Amerikan Köpek Eğitmenleri Ağı aşağıdaki kriterlerin aranmasını tavsiye etmektedir.
Doğru Referanslar: Veteriner hekiminiz ya da diğer iyi eğitmenlerden aldığınız tavsiyeleri değerlendirin (Türkiye'de ne yazık ki bu konuda resmi bir çatı olmadığından güvenlir bir referans kaynağına ulaşmak pek mümkün değildir).
Geniş Tecrübe: Eğitmenlikteki geçmiş tecrübesi, uzmanlık alanı ve süresi hakkında sorular sorun. Sorularınız kesinlikle cevaplanmayı hakkettiğinden asla çekinmeyin.
İnsani eğitim metodolojisi ile nazik ve etkili yöntemler: Doğru eğitmenler köpeğin genel sağlığı konusuyla da ilgilidir. Sert ve tacizkar eğitim metodlarının gereksiz ve karşı tepkiye yol açıcı olduklarının bilincindedir.
Köpeğe sonsuz sevgi ve sadakat: Bu önemli özelliği taşıyan bir eğitmenle karşılaştığınızda bunu hissedersiniz. Köpeklerle birlikte yaşama ve çalışma fırsatı, bu insanı diğerlerinden farklı kılacaktır.
Geniş Davranışsal Bilgi: Kendini adamış köpek eğitmenleri sürekli hayvan davranış kursu, konferansı ve seminerlerine katılarak bilgilerini günceller.
Doğru Eğitim ve İletişim Becerisi: Bu yeteneğe sahip köpek eğitmeni öğrenme sürecini hızlandırıp keyifli bir hale sokar.
Eğlence Anlayışı: Eğtim köpek ve sahipleri için eğlenceli olmak zorundadır. Olumlu bir tutum ve biraz gülümsemeyle çok yol alınabilir.
Paradan Önce Etik: Köpek eğitiminde parasal kar ana motivasyon kaynağı mı? Bu eğitmenin yaptığı her şey para kazanmaya yönelik mi? Maddi başarı çok önemli olsa da etik önde gelmelidir.
UYARI
Kolaylıkla herkes kendine köpek eğitmeni ya da davranış bilimcisi diyebilir. Gazete ilanları, abartılı ifadeler gözünüzü boyamamalıdır. Her eğitmen gerektiğinde sıfatlarını resmi olarak kanıtlayabilmelidir. Ünlü eğitmenlerle çalıştığını söyleyen pek çok kişi aslında verdikleri iki saatlik semineri dinlemiş ya da bir kaç hafta yanında çalışmış çıkmaktadır. Ayrıca sürekli ünlü insanların köpeklerini eğittiğini söyleyerek size onları referans gösteren biri de yıldızların arkasına saklanmış biri olabilir. Bu onun tecrübeli ve iyi bir eğitmen olduğunu kanıtlamaz.
"NİÇİN" ve "NASIL" BİR KÖPEK İSTİYORUZ?
Keşke bir köpeğin sahibinin yanında olma nedenlerinden emin olduğu kadar biz de niçin bir köpek istediğimizden emin olabilsek. Genellikle içimizde daha çok sezgisel nedenler vardır. Samimi olduğu sürece bunların en haklı nedenlerin başında geldiğine inanıyorum. Köpeğini belli bir görevi yürütmesi ya da sadık bir arkadaşa sahip olmak için isteyenlerin de doğru köpek sahibi olabileceğini var sayabiliriz.Gerçekte hayatımızı bir köpekle paylaşmaya karar verdiğimizde onla sağlıklı bir ilişki kurmanın yolu şu iki soruyu cevaplamaktan geçiyor bana göre. Bir köpeği "niçin" ve "nasıl" istiyoruz ? Niçin istediğimize dair soruların cevapları ikincisine göre daha net doğal olarak. Bir bekçi ya da av köpeği gereksinimlerden sadece ikisi. Daha derine inelim. Bir bekçi köpeği istiyorsunuz; ama daha çok saldırganlık göstermeden yabancıyı havlayarak haber vermesi yeterli sizin için. Bir Doberman ya da Rottweiler değil belki; ama dükkanda arkada çalışırken gelen müşteriyi kovalamdan sadece havlayarak haber verecek bir Pomeranian bu göreve gönülden talip olabilir. Ya av köpekleri? Sizce Cocker Spaniel ile İngiliz Pointer aynı avın köpekleri mi? Pek avcılıktan anlamam; ama kulüplerine göre ırk özellikleri tam örtüşmüyor. Çocuklarınıza oyun arkadaşı olarak Minyatür Pinscher yerine Standart Schanzuer'a ne dersiniz?Gelelim "nasıl" sorusuna. Köpekleri istediğimiz zaman düğmesine basıp kapatarak ayak altından kaldırabileceğimiz bir çeşit eşya olarak mı görüyoruz yoksa asla büyümeyecek üç yaşında bir çocuğumuz olduğunun en başından itibaren farkında mıyız? Ailemizin bu yeni dostunun onun yaşamı boyunca davranışlarını etkileyecek zorlu geçecek bir eğitim ve olgunlaşma dönemi olduğunu, yaşamının son gününe kadar sürecek düzenli veteriner seyahatlarına ihtiyaç duyduğunu, gerek halınızın üzerinde gerekse henüz üzerindeyken düzenli tüy bakımının göreviniz olacağını şimdiden kendinize anlatmanız gerekiyor. Bu konuda kendinizin yanı sıra ev ahalisinin de işbirliğine gereksiniminiz var. Diğer bir önemli konu ise her ay kira, elektrik/su faturalarının yanı sıra onun mama ve olası diğer masrafları için de bütçe ayırmanız gerekmesi. Özellikle bunu hiç de hafife almayın. Oğlunuzun okul gezisi ile köpeğinizin sağlık sorunu arasında karar vermeniz bazen güç olabilir. Bu liste daha bilinçli bir incelemeyle daha da uzatılabilir.Bu soruyu en sağlıklı biçimde cevaplamanın yolu gerçekçi davranmaktan geçiyor. Öncelikle yaşam tarzınız almayı planladığınız köpeğe uygun mu? Kaç kişi bir Dalmaçyalı ya da Irlanda Setteri sahibi olacak kadar hareketli bir yaşam sürüyor ya da hangimizin ev düzeni olarak dudaklarının iki yanından sevenlerinin gözünde sıra sıra inciler sarkan bir mastifle yaşamaya elverişli ? Ya kişiliğimiz ve bir köpekle daha önceki tecrübemiz ? Bizim için doğal olarak itaatkar bir ırk mı daha uygun yoksa inatçı bir terrierden veya Chow chow 'dan harika bir dost çıkaracak kadar tecrübeli miyiz?Bir köpekle yaşamaya karar verdiğimizde yaşamı tamamiyle bize bağlı bir canlı ile bir birlikteliğin sorumluluklarının bilincinde olmamız gerekiyor. Öyle bir canlı ki hayatındaki tek lüksün sadece bizim yanımızda olduğu bir hayat sürüyor. Bunu ne demek olduğunun bilincinde değilseniz köpek yerine karşılığında size sonsuz bir sevgi ve sadakatla bağlanmayacak cansız bir şeye sahip olun. Köpekler tüm bunlardan çok daha fazlasını hakkediyor.rden oluşan beş safkan ve onların melezlerinin davranışlarını 12 yıl boyunca değerlendi. Bu çalışmanın bulguları bazı çok önemli sonuçlar ortaya çıkardı. Bu ırkların her biri verilen davranışta farklı beceri düzeyi sergiledi.
Büyük bir labirent kullanılarak yapılan testte Fox Terrier ve Shetlandlar başta düşük puanlar alırken Beagle ve Basenjiler büyük başarı kazandı. Beagle'ların üstün oluşunun ana nedeni gerçekte küçük avların bulunmasında önemli bir özellik olan çevrelerini süratle keşfetme yeteneklerinden gelmekteydi. Basenjiler tamamen farklı bir nedenden dolayı Beagle'larla aynı yüksek başarıyı elde ediyordu. Basenjiler etrafı araştırmada Beaglelar kadar etkili olmasa da bulmacayı çözmede görsel yeteneklerini kullanmışladı.
Normal olarak Beagle ve Basenjilerin Fox Terrier ve Shetlandlardan daha akıllı olduğu sonucu çıkabilir ki bu değerlendirme yanlıştır. Araştırma Fox Terrier ve Shetlandların tekrar sonucu kısa sürede öğrenerek problem çözebilme yeteneğine sahip olduklarını göstermiştir. Beagleların labirent problemlerini daha hızlı çözmeleri onların daha zeki olduğu anlamına gelmemelidir. Tutarlılık arandığında Beaglerlar en arka sıralara düşmektedir.
Araştırmadan çıkarılacak en doğru değerlendirme bu ırkların birbirlerinden daha az ya da daha fazla zeki olmadıklarıdır. Çünkü hepsi genetik olarak farklı beceriler gerektiren görevleri yerine getirmek için proramlanmışlardır.
İnsanla yakın ilişki içinde çalışan pek çok av (tazılar hariç) ve çoban köpeğinin (sürü muhafizları hariç) eğitilebilirlik düzeyi, üretildikleri görevin bağımsız karar verme gereksinimi nedeniyle terrier, spitz ırkları ve iri sürü bekçilerininkiyle kıyaslandığında zekanın gerçek göstergesi olarak algılanabilir. Oysa kim bir terrierin zekasından şüphe edebilir? İri sürü bekçilerinin (Pirene Dağ Köpeği, Kuvasz, Kangal vs) ani kurt saldırılarına karşı çobanının müdahelesini beklemeden insiyatif kullanması eğitimlerini güçleştiren bağımsız bir keskin zeka göstergesi değil midir?
Model köpeğiniz bir Golden Retriever ya da bir Doberman ise tanımadan başka bir ırka sahip olmanız onların gerçek zihinsel potansiyelini değerlendirememeniz anlamına gelebilir. Değerlendirmeniz her ne olursa olsun çamaşır makinesini sizin için boşaltmasa da her köpek güvenilir ve terbiyeli bir dost olacak şekilde eğitilebilir.
Bebek Bekleyen Çiftlere TavsiyelerEvinde ister safkan ister melez bir köpek besleyen ailelerin doğacak bebeğin neden olacağı ev içi değişikliklerine köpeklerinin uyum sağlamalarına yönelik eğitim tavsiyelerini içermektedir.Bebeğinizin ve köpeğinizin sağlıklı ve uyumlu bir ilişki kuramayacağını düşünerek onu evden uzaklaştırmanız sadece olabilecekleri kontrol edemeyeceğinizi düşünmenizden kaynaklanıyor olabilir.Büyüklerin köpeğin başkasına verilmesi konusundaki iyi niyetli ısrarları dünya çapında bunu başaran binlerce aileyi başarısız kılmamaktadır.Köpeğinizin düzenli parazit tedavilerinin üç aydan her aya indirilmesi hijyen konusundaki endişelerinize rahat bir soluk aldırabilir. Ayrıca köpeğinizin yatak ve çocuk odası gibi bazı odalara girmesi sınırlandırılarak "köpeksiz bir bölge" elde edebilirsiniz.
ic parazitler e bakınız
*Durumu köpeğin gözünden görmek çok önemlidir. Vaktinin büyük bir kısmını sizle geçirirken birden bebek yüzünden kenara itildiğini hissetmesi tavır almasına neden olabilir. Bu nedenle bebeğin varlığı köpeğe pozitif çağrışımlarla empoze edilmelidir.* Bebek gelmeden en az altı ay önce köpeğinizin sizden daha az ilgi görmesine alışmasını sağlayın. Köpeğin bakımının büyük bir kısmını eşinize devredebilirsiniz. Bu, bebek geldiğinde köpek değişikliğe çoktan alışmış olacağı için hiyerarşik kıskançlığı engelleyecektir. Oyun ve beslenme sırası gelinceye kadar kendi kendine yetmesini öğrenmesi gerekmektedir.*Köpeğin aile hiyerarşisi içinde en altta olduğundan emin olunmalıdır. Evde karar verme yetkisi olduğunu düşünen bir köpeğin kontrolü tamamen elde olamaz. Lider olmanın yöntemleri için eğitim safyasına dönünüz.*Bebek doğduğunda kıyafetleri köpeğinizin bebeğin kokusuna alışması için önceden eve getirilerek ödül ve okşamalarla köpeğe tanıtılmalıdır.*Köpeğiniz çocuklara alışık değilse bebek doğmadan önce mümkün olabildiğince çok çocukla tanıştırılmasında fayda vardır. Önce korkmadan sakin sakin oturabileceğine güvendiğiniz 8-9 yaşındaki çocuklarla başlayın. Başta köpeği görmezden gelerek sadece yere ödül yiyecekleri düşürmelerini söyleyin. Böylece köpek çocukların iyi bir şey olduğunu öğrenecektir. Daha sonra sevmeye ve elden beslemeye devam edin.*Daha sonra daha ufak çocuklara geçebilirsiniz. 3-4 yaşındaki çocuklar bunun için uygundur; fakat başta çevrede bağrışıp koşuşturarak köpeği heyecanlandırmayacaklarından emin olmalsınız.*Köpeğiniz çevresinde çocukların varlığına alıştığında bebeklere geçebilirsiniz. Kucağında bebekleri ile arkadaşlarınızı size davet ederek gelişme sağlayabilirsiniz.* Köpeğinizi sizi kucağınızda bir şeyle görmeye alıştırın.Bunun için gerçekçi ve tercihen ağlayan bir oyuncak bebek alıp onla ilgileniyor gibi yaparken yere ödül yiyecekleri düşürün.Bu köpeğinizi çok heyecanlandırıyorsa başta köpeğin hiç ilgisini çekmeyecek bir nesneyle başlayın ve başta bebeğe yaptığınız gibi ona ilgi göstermeyin. Kendinizi biraz aptal hissetseniz de bir yastıkla başlamak iyi bir seçenek olabilir.* Bebek doğmadan çok önce köpeğinizin üzerinize çıkmasını artık engellemeniz gerekiyor. Dört ayağı da yerde olmadığı sürece onu görmezden gelin. Üzerinize sıçradığında onları aşağı itmekten ya da konuşmaktan çok arkanızı dönün. Çünkü bu davranışları oyun olarak algılayabilirler.* Köpeğiniz mamasını kıskanıyorsa bebek çevrede emeklemeye başlamadan önce bu huyundan vaz geçirmeniz gerekmektedir. Köpeğinizin öğününü küçük parçalar halinde verin. Her seferinde kabındakini bitirince yenisini eklemek için yanına gidip kabını önünden alarak onu küçük öğünler halinde besleyin. Böylece mama kabına yaklaşan insanları yemeğini çalacağından çok ona yeni mama getirdiği çağrışımı ile görmezden gelecektir.* Oyuncaklar problem yaratabilir. Oyuncaklarını evin her yerine dağıtan köpekler kendininkilerle bebeğinkini ayırt edemeyebilir. Hatta paylaşım konusunda isteksiz davranması doğaldır. Oyuncakları etrafta bırakmak iyi bir fikir olmasa da ikisinin de oyuncakları birbirinden ayrılmalıdır. Ayrıca "bırak" komutu güvenliği arttırıcı bir tedbir olabilir.* Bebek doğduktan sonra anne ne kadar bebek ile çok yakından ilgilense de köpek asla terkedilmiş ya da bir kenara itilmiş hissettirilmemeli ve düzenli egzersiz ve bakımı özenle devam edilmelidir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder